ویتامین B۳ با نام‌های نیاسین و نیاسین‌آمید شناخته می‌شود و یکی از ویتامین‌های گروه B است. این ویتامین محلول در آب است و در بسیاری از غذاها از جمله گوشت، ماهی تُن، دانه‌ها و قارچ‌ وجود دارد. نیاسین به‌صورت اسید نیکوتینیک، نیاسین‌آمید و اینوزیتول هگزاسیانات وجود دارد. وجود ویتامین B۳ برای بدن ضروری است و کمبود آن می‌تواند مشکلاتی را برای سلامتی به‌وجود بیاورد. همراه ما باشید، در این مقاله به بررسی منابع نیاسین، علائم کمبود و عوارض جانبی مصرف زیاد آن می‌پردازیم.


بهبود سطح کلسترول خون

ویتامین B۳ انتخاب خوبی برای کاهش کلسترول خون است و در کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی در بیماران مبتلا به دیس‌لیپیدمی (چربی‌پریشی) نیز مؤثر است. در این بیماری، کلسترول پلاسما و تری‌گلیسرید یا هردوی آنها بالا می‌روند.

مکمل‌های نیاسین در کاهش حمله قلبی، سکته مغزی، افزایش تری‌گلیسرید خون و سایر بیماری‌های قلبی ناشی از کلسترول خون بالا تأثیرات مثبتی نشان داده‌اند.

براساس نتایج چندین مطالعه، ویتامین B۳ در افزایش کلسترول خوب خون (HDL) و کاهش تری‌گلیسرید تأثیری همچون مصرف دوز بالای داروهای تجویزی رایج را دارد.

این ویتامین در کاهش کلسترول بد خون (LDL) نیز مؤثر است، از این رو برخی از پزشکان برای کاهش کلسترول خون آن را همراه با داروهای استاتین تجویز می‌کنند


کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی

ویتامین B۳ علاوه بر کاهش کلسترول خون و تری‌گلیسرید، خطر بروز تصلب شرایین را نیز کاهش می‌دهد. تصلب شرایین حالتی است که در آن سرخرگ‌ها سخت و موجب بروز مشکلات قلبی می‌شوند. نیاسین در کاهش و درمان التهاب و تولید هیستامین نقش مهمی بازی می‌کند. هیستامین‌ها ترکیباتی شیمیایی هستند که توانایی گشاد کردن رگ‌ها و کمک به گردش خون را دارند. این ترکیبات همچنین می‌توانند باعث بروز واکنش‌های آلرژیک در فرد شوند.

کسانی که سابقه‌ی ایست قلبی و حملات قلبی دارند، با مصرف ویتامین B۳ می‌توانند خطر بروز مجدد این اتفاقات را کاهش بدهند.


کمک به درمان دیابت

نیاسین با توجه به تأثیری که در تنظیم قند خون دارد، می‌تواند در درمان دیابت مؤثر باشد. مصرف نیاسین‌آمید می‌تواند اثربخشیِ داروهای خوراکی دیابت را افزایش بدهد. افراد دیابتی به کمک نیاسین بهتر می‌توانند قند خون‌شان را کنترل کنند. با مصرف نیاسین، خطر بیماری‌های قلبی و کلسترول بالا که در افراد دیابتی شایع است، کاهش می‌یابد.

نیاسین با کاهش کلسترول بد خون، در درمان دیابت مؤثر است. ممکن است این ویتامین در افرادی که قند خون بالا دارند، عوارضی به‌وجود بیاورد. بنابراین در صورت بالا بودن گلوکز خون‌تان، قبل از مصرف نیاسین با پزشک مشورت کنید.


بهبود عملکرد مغز

مطالعات نشان می‌دهند نیاسین می‌تواند از آلزایمر و سایر بیماری‌های مغزی مرتبط با افزایش سن جلوگیری کند. نیاسین می‌تواند خطر بسیاری از مشکلات مغزی ناشی از افزایش سن مانند کاهش توانایی تفکر، از دست دادن حافظه، سردردهای میگرنی، افسردگی، بیماری حرکت (یا بیماری سفر، عارضه‌ای است که برخی افراد در هنگام سفر به آن دچار می‌شوند)، بی خوابی و … را کاهش بدهد.

نیاسین و نیاسین‌آمید برای درمان و پیشگیری از اسکیزوفرنی و توهم نیز مؤثرند. همچنین مطالعات نشان می‌دهند که مصرف نیاسین خطر بروز اختلال بیش‌فعالی-کم‌توجهی را کاهش می‌دهد.1


افزایش کلسترول

HDLنیاسین علاوه بر توانایی کاهش کلسترول بد یا LDL، می‌تواند کلسترول خوب یا HDL را تا 15 الی 35 درصد افزایش دهد.


کاهش تری‌گلیسیرید

نیاسین می‌تواند تری‌گلیسیرید را تا 20 الی 50 درصد کاهش دهد. نیاسین این کار را با توقف فعالیت آنزیمی که در سنتز تری‌گلیسیرید دخیل است انجام می‌دهد. درنتیجه، این اتفاق فرآیند تولید LDL و چگالی لیپوپروتئین را کاهش می‌دهد. البته گفتنی است دوزهای درمانی برای رسیدن به این آثار روی کلسترول و تری‌گلیسیرید نیاز است.


می‌تواند به جلوگیری از دیابت نوع 1 کمک کند

دیابت نوع یک، نوعی بیماری خودایمنی است؛ به این معنی که بدن فرد به سلول‌های سازنده انسولین در پانکراس خودش حمله می‌کند و آن‌ها را تخریب می‌نماید.

نیاسین می‌تواند کلسترول بد یا همان LDL را بین 5 تا 20 درصد کاهش دهد. بااین‌حال نیاسین به دلیل عوارض جانبی احتمالی آن به‌عنوان درمان اولیه کلسترول مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. گفتنی است نیاسین فقط در افرادی که نمی‌توانند استاتین را تحمل کنند به‌عنوان درمان اولیه برای کاهش کلسترول استفاده می‌شود.

نتیجه یک تحقیق در این رابطه حاکی از این است که نیاسین می‌تواند از این سلول‌ها در برابر حمله محافظت کند و احتمالاً می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 1 را در کودکانی که ریسک ابتلا به دیابت نوع 1 در آن‌ها زیاد است، کاهش دهد.

البته گفتنی است اثر نیاسین در افرادی که دیابت نوع 2 دارند بسیار متفاوت است. درواقع نیاسین از یک‌سو می‌تواند کلسترول را در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 کاهش دهد و از سوی دیگر می‌تواند میزان قند خون آن‌ها را افزایش دهد.

بنابراین لازم است تا افراد مبتلا به دیابت که قصد کاهش کلسترول خود توسط نیاسین را دارند، حین مصرف، توجه ویژه‌ای به میزان قند خون خود داشته باشند.


بهبود عملکرد پوست

نیاسین چه به‌صورت خوراکی و چه به‌صورت استفاده روی پوست می‌تواند به محافظت از پوست در برابر آسیب‌های نور خورشید کمک می‌کند. طبق نتایج تحقیقی که اخیراً انجام‌شده؛ نیاسین می‌تواند از بروز برخی از انواع سرطان‌های پوست جلوگیری کند.

یافته‌های یک بررسی دیگر در این زمینه حاکی از آن است که دریافت 500 میلی‌گرم نیکوتینامید (یک فرم از نیاسین) 2 بار در روز، نرخ سرطان پوست غیر ملانومی را در بین افراد پرخطر و افرادی که بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست هستند کاهش می‌دهد.


کاهش علائم آرتریت

در یک تحقیق مقدماتی، نیاسین به تسکین برخی علائم آرتروز، بهبود حرکت مفاصل و کاهش نیاز به داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی کمک کرد. تحقیق دیگری روی موش‌های آزمایشگاهی دریافت که تزریق ویتامین B3 با کاهش آرتریت در ارتباط است. البته گفتنی است تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.


درمان پلاگر

کمبود شدید نیاسین در بدن باعث بروز وضعیتی به نام پلاگر می‌شود. بنابراین استفاده از مکمل‌های نیاسین به‌عنوان درمان اصلی برای پلاگر می‌تواند مورداستفاده قرار گیرد.

البته کمبود نیاسین در کشورهای صنعتی نادر است اما ممکن است در پی مشکلات و بیماری‌های دیگری از قبیل وابسته بودن به الکل (الکلیسم)، بی‌اشتهایی و یا بیماری هارت‌ناپ رخ دهد.2

شما می توانید با پیروی از رژیم غذایی حاوی مواد خوراکی دارای ویتامین B3 یا نیاسین که در ادامه اشاره می شود، نیازهای بدن تان را تامین کنید.


بادام زمینی

شما می توانید با خوردن بادام زمینی نیاز روزانه نیاسین خود را تامین کنید. در حدود 100 گرم بادام زمینی 12 میلی گرم ویتامین B3 شما را فراهم کرده و 90 درصد از نیاز روزانه شما را تامین می کند.


مرغ

یک غذای خوشمزه تهیه شده از مرغ می تواند تامین کننده نیاز ویتامین B3 بدن شما باشد به طوریکه هر 100 گرم مرغ حاوی 13.4 میلی گرم ویتامین B3 است.


ماهی

ماهی تن یا قزل آلا از جمله غذاهای دریای حاوی مقادیر مورد نیاز ویتامین B3 بدن هستند. به طوریکه هر 85 گرم ماهی تن پخته شده حاوی 11.8 میلی گرم و هر 100 گرم قزل آلا حاوی 8 میلی گرم ویتامین B3 است.


تخمه آفتابگردان

تخمه آفتابگردان در حدود 50 درصد از نیاز روزانه شما به ویتامین B3 را تامین می کند به طوریکه هر 100 گرم تخمه آفتابگردان حاوی 8.3 گرم ویتامین B3 است.


قارچ

با افزودن هر 100 گرم قارچ به رژیم غذای تان، تنها 5 میلی گرم از نیاز روزانه شما به ویتامین B3 تامین می شود.


عوارض کمبود ویتامین ب 3

افراد روزانه به 14 میلی گرم از این ویتامین نیازمند هستند. کمبود این ویتامین موجب بروز بیماری های التهابی پوست می شود و در قسمت هایی از پوست که در معرض آفتاب قرار می گیرد لکه ها و زخم های کازال بروز می کند. البته ویتامین B3 به نور و حرارت مقاوم است، در کل عوارض کمبود این ویتامین به 3 بخش مهم تقسیم می شود.

عوارض پوستی
شامل تورم، التهاب، ناراحتی، خشونت پوست، تاول و تغییر رنگ پوست

عوارض گوارشی 
شامل بی اشتهایی، التهاب و ناراحتی زبان، کاهش اسید معده و در نتیجه بروز عفونت های مکرر گوارشی، تهوع، دل درد، التهاب و ورم روده

عوارض عصبی
شامل حساسیت، سردرد و بی خوابی در مراحل اولیه ایجاد می شود و به زودی به دنبال آن علایم ذهنی و روحی شدیدتری مانند فراموشی، اوهام و بالاخره یک افسردگی شدید که تقریباً مقدمه مرگ است، ظاهر می شود.


پی نوشت:
1.www.chetor.com
2.www.salamatnews.com
3.www.namnak.com